• پیشگیری و درمان تاول پا در کوه‌نوردی و پیمایش‌های طولانی

    پیشگیری و درمان تاول پا در کوه‌نوردی و پیمایش‌های طولانی

    نذار تاولِ پات گند بزنه به برنامه‌ی کوه‌نوردی‌ت…
    تاول‌ها می‌توانند گردشِ یک روز عالی را خیلی سریع خراب کنند. حتی باتجربه‌ترین کوه‌نوردان و آماده‌ترین بک‌پکرها هم ممکن است پایشان تاول بزند؛ اما در اینجا، قبل از اینکه این کوچولوهای موذی پیاده‌روی شما را خراب کنند، باهم چند ترفند ساده برای پیشگیری از تاول زدن پا را بررسی می‌کنیم؛ همچنین روش‌های کاربردی به شما پیشنهاد خواهیم کرد تا در صورت بوجود آمدن تاول، بتوانید درد آن را کاهش دهید.

    منبع: CLOUDLINE

    پیشگیری بهتر از درمان است

    تمرین، تمرین، تمرین

    بیشتر اوقات پیشگیری کردن از ایجاد تاول، بهترین راه درمان آن است. تمرینات مناسب، قبل از شروع پیمایش‌های طولانی، به استحکام و تقویت بدن و پاهای شما برای تحمل روزهای طولانی کمک خواهند کرد. اگر تمرینات خود را به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که مسافت و سختی مسیر را به مرور افزایش دهید، احتمال تاول زدن پاهایتان بسیار کمتر خواهد بود.

    یک مرد در حال کوه‌پیمایی در ارتفاعاتی با پوشش علف‌های زرد رنگ و طلوع خورشید در دوردست از پشت ابرها

    انتخاب یک کفش مناسب و عادت به آن

    در کوه‌پیمایی و بک‌پکینگ، کفش یکی از مهم‌ترین تجهیزاتی است که خریداری می‌کنید. کفش مناسب خود را با دقت و وسواس بالایی انتخاب کنید. کوه‌نوردان کفش‌های متفاوتی را برای پیمایش‌های خود انتخاب می‌کنند؛ بعضی‌ها کفش‌های سنگین و بعضی کفش سبک ویا حتی کفش‌های دوِ کوهستان را می‌پسندند.
    فارغ از اینکه چه کفشی را انتخاب می‌کنید، ابتدا آن را در سطح شهر، محل کار ویا برای یک پیمایش کوتاه استفاده کنید تا کفش، قالب پای شما را گرفته و به آن عادت کنید. پوشیدن و امتحان کردن کفش‌های نو در یک پیمایش سنگین، بزرگ‌ترین اشتباه شما خواهد بود. اگر کفش‌های نو خود را به خوبی حالت داده و به آنها عادت کرده باشید، مطمئنا با آنها راحت‌تر خواهید بود و می‌توانید از احتمال بروز نقاط حساس و تاول‌ها پیشگیری کنید.

    یک جفت پا در جوراب و در کفش‌های پیاده‌روی
    عکس از Carlos Eliason

    پوشیدن جوراب‌های باکیفیت کوه‌نوردی

    جوراب نیز به همان اندازه‌ی کفش مهم است. اطمینان حاصل کنید که جوراب‌ها پاهایتان را کامل و محکم، بدون اینکه خیلی تنگ باشد، گرفته باشند.

    بهترین جوراب کوه‌نوردی و بک‌پکینگ برای اجتناب از ایجاد تاول

    • رطوبت را به بیرون انتقال می‌دهد.
    • زود خشک می‌شود.
    • درز اضافه و تحریک‌کننده ندارد.
    • از الیافی نرم تهیه شده است.

    پوشیدن جوراب‌های پنبه‌ای بزرگترین اشتباهی است که می‌توانید انجام دهید. بجای این نوع جوراب‌ها از جوراب‌های پشمی یا الیاف مصنوعی مخصوص پیمایش‌های کوه‌نوردی و بک‌پکینگ استفاده کنید. پیشنهاد ما استفاده از جوراب‌هایی از جنس مرینوس است؛ چراکه به‌طور طبیعی پاها را خشک نگه می‌دارد، از تاول زدن محافظت می‌کند و همچنین نرم‌تر از جوراب‌های الیاف مصنوعی هستند.

    درمان تاول و چگونگی رفتار با آن

    هرچقدر هم مراقب باشید، باز هم ممکن است پایتان تاول بزند. زمانی که این اتفاق بیوفتد، باید چکار کنیم؟ بیایید باهم نگاهی به بعضی از روش‌های درمان تاول بیاندازیم که می‌توانند در طول پیمایش‌هایتان به شما کمک کنند.

    تعویض کفش یا جوراب

    زمانی که احساس کردید نقطه‌ای از پایتان حساس شده یا تاول زده، اولین کاری که باید انجام دهید، تعویض جوراب‌ها با یک جفت جوراب خشک و تمیز است. اگر کفش شما تنفس‌پذیری مناسبی نداشته باشد، حتی بهترین جوراب‌های کوه‌نوردی هم ممکن است خیس شوند. یا شاید حواس‌تان نبوده و در یک نهر آب قدم گذاشته باشید. یک جفت جوراب تازه، پوست شما را خشک نگه داشته و باعث کاهش اصطکاک در هنگام پیمایش می‌شود.

    اگر در حال بک‌پکینگ (سفر با کوله‌پشتی) هستید و در کوله‌ی خود یک جفت کفش راحتی یا صندل دارید، مدتی آنها را بپوشید تا کمی پاهایتان استراحت کنند. بااین‌حال، باید این کار را با احتیاط انجام دهید؛ چراکه این نوع کفش‌ها به‌هیچ‌عنوان به اندازه‌ی کفش‌های کوه‌پیمایی و بک‌پکینگ نمی‌توانند از پاهای شما مراقبت کنند.

    پسری در حال تعویض جوراب در کنار یک نهر آب

    کمک‌های اولیه‌ی تاول

    همیشه لوازم مخصوص درمان تاول را در کیت کمک‌های اولیه‌ی خود داشته باشید. مولسکین (Moleskin) یکی از شناخته‌ترین درمان‌ها است؛ اما ما به شما محصولات جدید‌تر مثل 2nd Skin blister pad را پیشنهاد می‌کنیم؛ چراکه از قبل اندازه شده و خیلی سریع می‌توانید از آن استفاده کنید.
    اگر این محصولات را نمی‌توانید تهیه کنید، یک چسب انگشت از هیچی خیلی بهتر است و خیلی وقت‌ها می‌توانید نقاط تحریک‌شده را با چسب انگشت پوشانده و از تحریک بیشتر و ایجاد تاول جلوگیری کنید.
    برای اینکه پانسمان را ثابت نگه دارید، یک راه خوب استفاده از چسب نواری است اما مراقب باشید نوارچسب به نواحی آسیب‌دیده نچسبد.

    همچنین استفاده از نرم‌کننده‌های پوست می‌تواند از گسترش نقاط حساس و تاول‌ها جلوگیری کند. قبل از یک پیمایش طولانی، استفاده از محصولاتی همچون Rubbing Bodyglide و محصولات مشابه دیگر روی نواحی اصطکاکی مثل انگشتان پا و پاشنه، یک لایه‌ی محافظ روی پوست شما اضافه کرده و احتمال ایجاد تاول را کاهش می‌دهد.
    حتی مشاهده شده که برخی از افراد از ضدعرق نیز استفاده می‌کنند.
    اما در هر صورت، قبل از پوشیدن جوراب‌هایتان، اجازه دهید که این مواد برای چند دقیقه خشک شوند.

    امیدواریم که هیچ‌گاه مشکل تاول پا نداشته باشید؛ اما بد نیست یک یا چند مورد از این تجهیزات را در کوله‌ی خود به‌همراه داشته باشید.

    Wool-It

    وول-ایت، یک محصولِ خلاقانه‌یِ ساخته شده از پشم، درمان کاملا طبیعی تاول پا است. این محصول فواید و خواصی مشابه جوراب کوه‌نوردیِ مرینوس شما دارد. کافی‌ست در هر نقطه‌ای که احساس ناراحتی می‌کنید، کمی پشم در اطراف آن محل گذشته تا با ایجاد یک بالشتک محافظ و جذب رطوبت و خشک کردن پوست، باعث کاهش اصطکاک و پیشگیری از ایجاد تاول گردد.

    Spenco 2nd Skin

    پدهای ضدتاول Spenco 2nd Skin یک انتخاب عالی برای جلوگیری از تبدیل شدن نقاط حساس به تاول یا محافظت از یک تاول کامل است. ماندگاری این پد بسیار بالاست؛ ما یک‌بار در روزِ اولِ یک پیمایش ۵ روزه، این پد را استفاده کردیم و در کمال شگفتی، این پد برای ۴ روز بعد، از جای خود تکان نخورد؛ حتی در آب‌تنی‌های روزانه‌امان نیز دوام آورده بود.

    Spenco 2nd Skin Blister Pads

    Body Glide Foot

    بالم ضدتاول Body Glide Foot را می‌توانید جهت کاهش اصطکاک، قبل از شروع پیمایش، مستقیما برروی مناطقی که در پیمایش‌های قبلی حساس بوده و تاول میزده یا اگر در میانه‌ی راه احساس کردید نقطه‌ای در حال تاول زدن است، از آن استفاده کنید.
    مدت‌هاست که این محصول، سلاح مخفی دوندگان حرفه‌ای و ورزشکاران ترای‌اتلون (triathlon) (ورزش ترکیبی سه‌گانه متشکل از شنا، دوچرخه‌سواری و دو) است؛ اما برای کوه‌نوردی و بک‌پکینگ نیز می‌توان از آن بهره برد.

    Body Glide Foot Anti Blister Balm

    آیا باید تاول را بترکانیم؟

    در رابطه با اینکه تاول را به حال خود رها کنیم یا آن را بترکانیم، بحث‌های زیادی مطرح است. اما به‌عنوان یک قاعده‌ی کلی اگر درد مانع پیمایش شما شد، بهتر است آب تاول را تخلیه کنید.
    اگر تصمیم به چنین کاری گرفتید، بهتر است به ترتیب زیر عمل کنید:

    • اطراف تاول را با آب و صابون، دستمال الکلی یا دستمال آنتی‌سپتیک بطور کامل تمیز و ضدعفونی کنید.
    • یک سوزن یا چاقوی تیز را برای چند دقیقه در آب بجوشانید یا روی شعله‌ی مستقیم تا جایی که گداخته و قرمز شود، استریل کنید.
    • بعد از سرد شدن سوزن یا چاقو، کوچکترین برش ممکن را در تاول ایجاد کرده و مایع داخلی آن را تخلیه کنید. اگر تاول روی پاشنه یا قسمت بالایی پا قرار دارد، سوارخ را در قسمت پایین تاول ایجاد کنید تا مایعات بتوانند با کمک جاذبه راحت‌تر خارج شوند.
    • در پایان، کمی پماد آنتی‌بیوتیک استفاده کنید و آن‌طور که راحت‌ترید آن را پانسمان کنید.
  • ۷ تمرین برتر برای زانوی یک دونده (سندروم IT Band)

    ۷ تمرین برتر برای زانوی یک دونده (سندروم IT Band)

    صدمات و سندروم تحریک بیش از حد (استفاده بیش از اندازه از یک قسمت بدن) در دوندگان بسیار شایع است و به سرعت می‌تواند لذت ورزش را از شما بگیرد. یکی از اولین مشکلاتی که یک دونده با آن روبرو خواهد شد، زانو درد یا سندروم ایلیوتیبیال (Iliotibial Band Syndrome) است. در اینجا به ۷ تمرین از بهترین تمرینات برای پیشگیری و درمان این مشکل در دوندگان می‌پردازیم.

    منبع: adidas RUNTASTIC

    سندروم ایلیوتیبیال (IT Band) چیست و چگونه گسترش می‌یابد؟

    ایلیوتیبیال (IT Band) یک تاندون بلند در سطح خارجی ران است که از عضله «تنسور فاسیا لاتا» تا استخوان «درشت نی» در زیر زانو کشیده شده است. این تاندون در مسیر خود از روی بخش انتهایی استخوان ران (Femoral Candyle) عبور می‌کند.

    در زمان دو یا پیاده‌روی در صورتی که پا فرم مناسبی نداشته و کمی به سمت داخل چرخیده باشد، با باز و بسته شدن مداوم زانو، در این قسمت سایش ایجاد می‌شود. این اصطکاک می‌تواند باعث سفت شدن یا التهاب Fascia (لایه‌ی پرده‌مانندی که ماهیچه‌ها را از هم جدا می‌کند) شود. این درد از یک درد جزئی و مبهم شروع شده و با گذشت زمان به یک درد دائمی در قسمت بیرونی زانو تبدیل می‌شود. این سندروم می‌تواند کارهای ساده‌ای مثل بالا رفتن از پله‌ها ویا حتی راه رفتن شما را با درد همراه کند؛ همچنین ممکن است پایانی برای تمرینات شما رقم بزند.

    علاوه بر تکنیک‌های نامناسب دویدن و کفش فرسوده، ضعف در ماهیچه‌های تثبیت‌کننده‌ی پا، زانو و باسن می‌تواند عاملی برای ایجاد این آسیب باشد. عضلات ضعیف نمی‌توانند تعادل و ثبات لازم برای هر قدم که برمی‌دارید را تامین کنند. اما تمرینات منظم، می‌تواند شما را در حفظ تعادل و بهبود آسیب‌دیدگی کمک کند.

    کارهای ضروری برای زمانی که دچار سندروم IT Band می‌شویم

    اگر دردهایی مشابه مواردی که در بالا گفته شد را تجربه کردید، دویدن را برای ۱۰ تا ۱۴ روز متوقف کنید. به بدن و زانوی خود استراحت کافی داده و در این مدت با تمرینات هدفمند، روی ریکاوری و ساختن عضلات تثبت‌کننده تمرکز کنید. مهم‌ترین ماهیچه‌ها برای تقویت، ماهیچه‌های مرکزی بدن، لگن و باسن هستند. تعادل در حرکت، پایداری و ثبات برای کاهش فشار از روی IT Band ضروریست.

    بدیهی‌ست افراد سالم نیز می‌توانند از این ورزش‌ها برای پیشگیری از بوجود آمدن سندروم IT Band استفاده کنند. انجام ۲ یا ۳ بار تمرینات زیر در هر هفته می‌تواند از ضعف عضلات جلوگیری کرده و تعادل شما را بهتر کند.

    ۷ تمرین موثر برای بهبود سندروم IT Band

    ۷ تمرینی که در زیر آمده، ترکیبی ایده‌آل و بسیار مناسب برای کاهش فشار از روی ماهیچه‌ها، انعطلاف‌پذیری بهتر و تقویت ماهیچه‌های تثبت‌کننده، برنامه‌ریزی شده‌اند. شما می‌توانید این تمرینات را برای پیشگیری از صدمات احتمالی یا در زمان‌هایی که مجبور هستید دویدن را برای مدتی کنار بگذارید، در قسمتی از برنامه‌ی ریکاوری خود بگنجانید. بعد از انجام این تمرینات شما باید بتوانید بدون احساس درد بدوید. برای بهبود تعادل در قسمت‌هایی که بطور معمول ضعیف هستند، شما فقط ۳۰ دقیقه در روز زمان نیاز دارید.

    ۱. آزادسازی: کاهش تنش و فشار از روی عضلات

    تمرین اول – رهاسازی با توپ تریگر (توپ ماساژ)

    فرم شروع تمرین: یک پا کاملا کشیده و پای دیگر بصورت خم با زاویه ۹۰ درجه (Hurdler Stretch)

    نحوه‌ی اجرای تمرین: یک عدد توپ تریگر یا توپ لاکروز را زیر قسمت بیرونی ماهیچه‌ی ران قرار دهید. با حرکت دادن پا روی توپ، ماهیچه‌ای که بیشترین تنش روی آن وجود دارد را پیدا کرده و پس از آن روی توپ فشار وارد نموده و به آرامی بشکل یک ستاره ماهیچه‌ی درگیر را ماساژ دهید. بعد از گذشت زمان کمی باید درد ناشی از فشار کاهش پیدا کند.

    مدت زمان انجام تمرین: ۶۰ تا ۹۰ ثانیه برای هر نقطه و هر سمت بدن

    تمرین دوم – رهاسازی چهارسر جانبی با فوم رولر

    فرم شروع تمرین: به بغل دراز کشیده، فوم رولر را زیر ران پای پایین‌تر قرار دهید و پای بالاتر را از روی پای دیگر عبور داده و جلوی بدن طوری قرار دهید که کف پا روی زمین قرار گیرد.

    نحوه‌ی اجرای تمرین: فوم رولر را به آرامی و با سرعت یکنواخت از زانو تا لگن غلت بدهید. مراقب باشید این حرکت را بصورت مستقیم بروی تاندون‌ها و رباط‌ها انجام ندهید تا فشار اضافی و غیرضروری بر این اندام‌ها وارد نشود.

    مدت زمان انجام تمرین: ۶۰ تا ۹۰ ثانیه برای هر نقطه و هر سمت بدن

    ۲. کشش: افزایش انعطاف‌پذیری

    تمرین اول – عقرب خوابیده (Supine Scorpion)

    فرم شروع تمرین: به پشت دارز بکشید.

    نوع ساده
    نوع ساده

    نحوه‌ی اجرای تمرین: با استفاده از دست چپ، زانوی راست را به سمت چپ کشیده و تلاش کنید که زانو را به سمت زمین فشار دهید. زانوی شما باید زاویه‌ی ۹۰ درجه با هر دو پای شما بسازد. حالا دست راست خود را به سمت بالا و راست بدن دراز کنید. در این حالت شما باید کششی در قسمت بیرونی ران خود احساس کنید.

    نوع پیشرفته
    نوع پیشرفته

    نحوه‌ی اجرای تمرین: همه چیز مشابه «نوع ساده» با این تفاوت که پای راست خود را صاف و مستقیم نگه دارید تا کشش بیشتری برروی ماهیچه‌های ران احساس کنید.

    مدت زمان انجام تمرین: ۶۰ تا ۹۰ ثانیه برای هر سمت بدن

    تمرین دوم – حرکت کبوتر (Pigeon Pose)

    فرم شروع تمرین: چهار دست و پا

    نوع ساده
    نوع ساده

    نحوه‌ی اجرای تمرین: زانوی راست خود را تا جای ممکن جلو آورده، به نحوی که در بین دستانتان روی مت قرار گیرد. قسمت پایین پای راست باید کمی باز باشد تا ران پا برروی ساق پا قرار نگیرد. مطمئن شوید که قسمت‌های پاشنه، کف و انگشتان پا آزاد و رها باشند. پای چپ باید براحتی در امتداد پشت بدن قرار گرفته و لگن سمت چپ باید کمی به سمت راست متمایل شود. حالا نیم‌تنه‌ی بالایی خود را تا زمانی که پشت شما صاف شود بالا بیاورید و مرکز ثقل بدن خود را تنظیم کنید. در این حالت باید کشش مناسبی در ناحیه بیرونی ران خود احساس کنید.

    نوع پیشرفته
    نوع پیشرفته

    نحوه‌ی اجرای تمرین: کاملا مشابه «نوع ساده» با این تفاوت که دستان خود را به جلو کشیده و بالاتنه‌ی خود را به زمین نزدیک کنید. این حرکت، کشش بیشتری ایجاد می‌کند.

    مدت زمان انجام تمرین: ۶۰ تا ۹۰ ثانیه برای هر سمت بدن

    ۳. اجرا و عملکرد: بهبود تعادل

    تمرین اول – اسکوات تک پا جلو و عقب

    فرم شروع تمرین: روی پای راست خود ایستاده و وزن خود را روی آن بیاندازید، پای چپ را صاف و مستقیم به سمت جلو تا نزدیکی زمین دراز کنید.

    نحوه‌ی اجرای تمرین: پای راست خود را خم کرده و تلاش کنید تا جای ممکن زانوی خود را ثابت نگه دارید. چند ثانیه در این حالت مانده و دوباره به وضعیت اولیه بازگردید.

    سپس پای چپ را بصورت مستقیم به سمت عقب تا نزدیکی زمین دراز کنید. پای راست خود را با ثابت نگه‌داشتن زانو، خم کرده و دوباره به وضعیت اولیه بازگردید.

    مدت زمان انجام تمرین: ۳ ست ۱۰ تایی برای هر پا

    تمرین دوم – پل مقاومتی (Bridge with Resistance) تک پا

    فرم شروع تمرین: به پشت دراز بکشید. پاها را به اندازه عرض لگن باز کنید. سپس لگن خود را از زمین بلند کرده و شکل پل به بدن خود بدهید.

    نحوه‌ی اجرای تمرین: وزن خود را روی پای چپ بیاندازید و زانوی راست خود را بوسیله دو دست در زیر زانو به سمت سینه بکشید. برای ایجاد مقاوت بیشتر با زانو به دستان خود فشار وارد کنید. عضلات باسن را منقبض کرده و سپس به آرامی رها کنید. اجازه دهید عضلات باسن کاملا شل و رها شوند و دوباره به بالا منقبض کنید.

    مدت زمان انجام تمرین: ۳ ست ۱۰ تایی برای هر سمت بدن

    تمرین سوم – حرکت صدف (Clam Shells) با کش مینی‌لوپ

    فرم شروع تمرین: به بغل دراز بکشید. کش مینی‌لوپ را بین زانو و ران خود قرار داده و زانوهایتان را کمی خم کنید.

    نحوه‌ی اجرای تمرین: با استفاده از دست راست تعادل خود را حفظ کرده و سپس زانوی راست خود را مثل یک صدف باز کنید. آهسته اما محکم با وارد کردن فشار به کش، تا جای ممکن زانوی خود را باز کرده و تلاش کنید ماهیچه‌های لگن و مرکزی بدن را درگیر نمایید. با کنترل کامل، اجازه دهید کش به حالت اولیه خود بازگشته و سپس حرکت را دوباره تکرار کنید.

    مدت زمان انجام تمرین: ۳ ست ۱۰ تایی برای هر سمت بدن

    خلاصه تمرینات

    شما می‌توانید بعد از ۱۰ روز و بعد از برطرف شدن درد، یک دو آرام را امتحان کنید. توجه کنید قبل از دویدن به خوبی گرم کرده و مسیر کوتاهی را برای دویدن انتخاب کنید. بهتر است برای آزمایش اولین برنامه دو، این کار را روی تردمیل یا یک مسیر کوتاه، صاف و حلقوی شکل (دورانی) انجام دهید. چرا که اگر دوباره دچار زانو درد شدید، بتوانید تمرین را متوقف کنید. اما اگر همه چیز بخوبی پیش رفت، می‌توانید هر روز کمی مسافت دویدنتان را افزایش دهید.

  • ارتفاع‌زدگی: پیشگیری، علائم و روش‌های درمان کوه‌گرفتگی

    ارتفاع‌زدگی: پیشگیری، علائم و روش‌های درمان کوه‌گرفتگی

    ارتفاع زدگی حالتی آشنا و ناخوشایند و یکی از چالش‌های اصلی برای کوهنوردان است. فرقی ندارد که چقدر بدن آماده‌ای داشته باشی، یا عکس یادگاری فتح کدام قله‌ها را در آلبومت نگه میداری؛ ارتفاع‌زدگی می‌تواند هر کسی و با هر سطح تجربه و آمادگی را درگیر خودش کند. عوارض ارتفاع‌زدگی می‌تواند از تلخ کردن خاطره‌ی یک کوهنوردی هیجان‌انگیز شروع شود و تا موارد ناگواری چون مرگ هم پیش برود.
    حالا واقعا این ارتفاع‌زدگی چیست؟

    منبع: UpToDate

    معرفی

    همانطور که از اسمش پیداست، ارتفاع‌زدگی یا High Altitude Illness، در اثر صعود به ارتفاعات جدید به وجود می‌آید. علت اصلی آن هم کاهش سطح اکسیژن خون است. ارتفاع‌زدگی همچنین می‌تواند در بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، بیماری‌های ریوی، قلبی و… مشکلاتی ایجاد کند.

    ارتفاع‌زدگی به سه دسته تقسیم می‌شود:

    1. کوه‌گرفتگی حاد (AMS)
    2. ادم (آماس) مغزی ارتفاعات (HACE)
    3. ادم ریوی ارتفاعات (HAPE)

    گروه‌های پرخطر

    هرچند که ارتفاع‌زدگی برای همه‌ی کوهنوردان با هر شرایط بدنی و سنی یک خطر بالقوه محسوب می‌شود، اما افراد خاصی شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند:

    • داشتن سابقه‌ی ارتفاع‌زدگی
    • ورزش کردن یا مصرف الکل با فاصله‌ی کم، قبل از کوهنوردی
    • صعود سریع از ارتفاعات کم تا ارتفاع خواب ۲۴۰۰ متر
    • افزایش ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متری ارتفاع خواب در روز در ارتفاعات بیشتر از ۲۷۰۰ متر
    • مشکلات زمینه‌ای تنفسی
    • دوری از ارتفاعات بالا در چند هفته‌ی قبل از صعود

    اگر قرار است که در ارتفاع بالای ۲۴۰۰ متر در کوه بخوابید و عضو یکی از گروه‌های پرخطر بالا هستید، حتما پیش از صعود با پزشک خود مشورت کنید.

    نکات مهم برای افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای

    ۱. دیابت: دستگاه‌های تست قند خون ممکن است در ارتفاعات دچار اشتباه شوند، حتما پیش از سفر دفترچه‌ی راهنمای دستگاه خود را بخوانید.
    ۲. سابقه‌ی سکته‌ی قلبی یا آنژین صدری: قبل از صعود حتما با پزشک خود مشورت کنید و در صورت بروز علایمی مانند تنگی نفس، درد قفسه‌ی سینه، سرگیجه در حین سفر، سریعا از پزشک گروه خود درخواست کمک کنید.
    ۳. برونکواسپاسم تحریک شونده در اثر سرما، آسم: ارتفاعات بر روی آسم اثر خاصی ندارند اما برونکواسپاسم تحریک شونده در اثر سرما، در ارتفاعات و سرمای کوه باید مد نظر قرار بگیرد.
    ۴. بیماری‌های ریوی نیازمند مصرف اکسیژن: در ارتفاعات ممکن است نیاز باشد تا ریتم مصرف اکسیژن افزایش یابد، و یا حتی اگر در خانه اکسیژن مصرف نمی‌کنید، ممکن است در کوه نیاز به مصرف اکسیژن پیدا کنید. با پزشک خود پیش از سفر مشورت کنید. همچنین افراد دارای سایر بیماری‌های ریوی هم با پزشک خود مشورت کنند.
    ۵. گلبول‌های قرمز داسی شکل (بعضی از افراد ممکن است از این بیماری بی‌خبر باشند): در این بیماری فرد در ارتفاعات بالای ۲۱۰۰ متر نیازمند مصرف اکسیژن است. در ارتفاعات بالای ۲۷۰۰ متر خطر انسداد عروق طحال وجود دارد.
    ۶. فشار خون: فشار خون در ارتفاعات ممکن است افزایش و یا حتی کاهش یابد. همچنین ممکن است که نیاز به تنظیم دوز داروها باشد. با پزشک خود مشورت کنید.
    ۷. بارداری: خوابیدن تا ارتفاع ۲۷۰۰ متری خطری برای بارداری‌های سالم نیست. اما سیگار کشیدن یا هرگونه پیچیدگی در بارداری این شرایط را تغییر میدهد. با پزشک خود مشورت کنید.

    کوه‌گرفتگی حاد (AMS)

    کوه‌گرفتگی حاد شایع‌ترین حالت ارتفاع‌زدگیست. برای ۴۰ تا ۵۰ درصد افرادی که در ارتفاعات کم زندگی می‌کنند و در کوه در ارتفاع بالای ۳۰۰۰ متر می‌خوابند، ۲۵ درصد افراد در ارتفاع خواب ۲۵۰۰ متری و برای بعضی افراد حتی در ارتفاع ۲۰۰۰ متری هم رخ می‌دهد.
    علایم معمولا ۶ تا ۱۲ ساعت پس از رد کردن ارتفاع ۲۴۰۰ متری نمایان می‌شوند. اما گاهی از ۱ تا ۲۴ ساعت پس از رسیدن به این ارتفاع هم ممکن است ظاهر شوند.

    پیشگیری از کوه‌گرفتگی حاد (AMS)

    صعود آهسته

    درواقع بهترین راه، پیشگیری است.
    پیش از سفر برای صعود روزانه‌ی خود یک نمودار بکشید و با نمودار استاندارد میزان صعود در روز، طبق گایدلاین WMS مقایسه کنید. نمودار شما نباید گراف WMS را قطع کند.

    مقایسه‌ی الگوی صعودهای مختلف به کلیمانجارو (تانزانیا)
    نمودار آبی رنگ با صعود ۵ روزه‌ی پر خطر، نمودار قرمز رنگ با صعود ۸ روزه‌ی کم خطر و نمودار ۹ روزه‌ی سیاه رنگ که مطابق گایدلاین صعود WMS است.
    • اگر ارتفاع محل زندگی شما زیر ۱۵۰۰ متر است از صعود سریع صرف‌نظر کنید و شب اول در کوه را در ارتفاع زیر ۲۸۰۰ متر بخوابید.
    • در ارتفاعات بالای ۳۰۰۰ متر، ارتفاع خوابتان نباید در روز بیش از ۵۰۰ متر افزایش پیدا کند و برای هر ۱۰۰۰ متر صعود باید ۱ روز استراحت در نظر بگیرید.
    • در روز به مناطق بالاتر صعود کنید و شب در ارتفاعات کمتر بخوابید.
    • در روزهای اول هیجان خود را کنترل کنید و خود را خسته نکنید. منظم و با سرعت ثابت قدم برداشتن، بسیار مهم است. از مصرف الکل و قرص خواب خصوصا در دو روز اول اکیدا اجتناب کنید.
    • اتراق کردن و یا کوهپیمایی در ارتفاعات بالای ۱۵۰۰ متر در چند هفته‌ی منتهی به صعود اصلی، کمک می‌کند بتوانید با سرعت بیشتری صعود کنید.
    • اگر قهوه‌خور هستید، مصرف آن را در کوه قطع نکنید. مصرف کافئین در ارتفاعات مشکلی ایجاد نمی‌کند اما قطع کردن ناگهانی آن می‌تواند علایمی شبیه به کوه‌گرفتگی ایجاد کند.

    داروهای پیشگیری‌کننده

    برای مصرف داروها حتما ابتدا به پزشک مراجعه کنید. سالانه هزاران نفر در اثر مصرف خودسرانه‌ی داروها از بین می‌روند یا با مشکلات جدی مواجه می‌شوند.

    داروها برای افراد با سابقه‌ی ارتفاع‌زدگی پبشنهاد می‌شوند، هرچند که با صعود آهسته می‌توان از مصرف داروها پرهیز کرد.

    استازولامید

    داروی اصلی کوه‌گرفتگی است. مصرف آن از یک روز قبل از صعود آغاز می‌شود و تا ۴۸ ساعت بعد، یا هنگام رسیدن به قله ادامه می‌یابد.
    عوارض شایع: احساس طعم بد هنگام نوشیدن نوشیدنی‌های کربنات‌دار – بی‌حسی یا مورمور شدن دست‌ها و پاها – تکرر دفع ادرار – تهوع – سرگیجه – تاری دید

    توجه! استازولامید یک Sulfa medicine است که بعضی افراد نسبت به آن حساسیت دارند. قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

    آسپرین، ایبوپروفن، استامینوفن

    برای کنترل و رفع سردرد ناشی از کوه‌گرفتگی. اگر قصد صعود سریع دارید، می‌توانید مصرف آنها را قبل از شروع به کوهنوردی آغاز کنید. در غیر اینصورت هنگام شروع علائم، مصرف شود.

    علایم کوه گرفتگی حاد (AMS)

    علایم آن مانند علایم خماری بعد از مصرف الکل است.

    • سردرد
    • خستگی
    • سبکی سر
    • بی‌اشتهایی
    • از خواب پریدن‌های متناوب
    • تهوع و گاهی استفراغ

    این علائم می‌توانند متوسط یا شدید باشند. در شب اول بدترین حالت خود را دارند و در صورت عدم صعود بیشتر، ظرف یک روز بهبود پیدا می‌کنند.
    اگر این علائم در شما ظهور کرد نباید! به صعود ادامه دهید. باید بمانید و استراحت کنید و از مصرف الکل و داروهای خواب‌آور یا گیج‌کننده (آنتی‌هیستامین‌ها، مخدرها و…) بپرهیزید.

    این ممکن است بدان معنی باشد که شما همنوردان خود را به تاخیر بیندازید یا نتوانید به همان اندازه که امیدوار بوده‌اید بروید. با این حال، صعود بیشتر در حالی که علائم کوه‌گرفتگی دارید می‌تواند منجر به عوارض جدی شود!

    اگر در ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از استراحت در ارتفاع ثابت، علائم بهبود پیدا نکردند، از پزشک تیم کمک بخواهید.

    درمان کوه گرفتگی حاد (AMS)

    • سردرد: داروهای OTC موجود در داروخانه‌ها مثل آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن
    • تهوع و استفراغ: داروی نسخه‌ای اندانسترون (نیاز به مراجعه به پزشک برای تجویز و تنظیم دوز)
    • کاهش ارتفاع: اگر علائم در ۲۴ تا ۴۸ ساعت استراحت در همان ارتفاع بهبود پیدا نکرد و یا بدتر شد، پایین آمدن تا ارتفاع ۱۶۰۰ تا ۳۳۰۰ متری لازم است.
    • اکسیژن: استفاده از اکسیژن در درمان علائم کمک‌کننده است. اکسیژن باید برای مدتی معین -مثلا یک ساعت- و در حین استراحت و یا خواب استفاده شود. استفاده از کپسول‌های کوچکی که فقط در حد چند تنفس اکسیژن تامین می‌کنند، کمک‌کننده نخواهند بود.
    • استازولامید (نیاز به مراجعه به پزشک برای تجویز و تنظیم دوز)

    ادم مغزی ارتفاعات (HACE)

    ادم مغزی یک بیماری نادر در ارتفاعات است که حالت پیشرفته کوه‌گرفتگی است. در این حالت نفوذپذیری مویرگ‌های مغز افزایش پیدا می‌کنند و مایعات در مغز تجمع می‌یابند.

    پیشگیری از ادم مغزی ارتفاعات (HACE)

    موارد پیشگیری از ادم مغزی مشابه پیشگیری از کوه‌گرفتگی‌ست که در بالا اشاره شد.

    علائم ادم مغزی ارتفاعات (HACE)

    علائم ادم مغزی ۱ تا ۳ روز پس از صعود به ارتفاع بالای ۳۰۰۰ متر امکان بروز می‌یابند.
    و می‌تواند شامل این موارد باشد:

    • خستگی شدید یا ضعف
    • خواب‌آلودگی، گیجی یا تحریک‌پذیری
    • اشکال در راه رفتن مستقیم
    • حالات مشابه مستی

    درمان ادم مغزی ارتفاعات (HACE)

    ادم مغزی یک حالت اورژانس پزشکی‌ست و فرد باید سریعا به ارتفاعات پایین‌تر منتقل شود. و تعلل در این کار می‌تواند صدمات مخرب وارد کند و حتی منجر به مرگ شود. علائم می‌توانند به سرعت تشدید شوند به طوری که فرد قادر به راه رفتن نباشد.

    در حین پایین بردن فرد این موارد کمک‌کننده است:

    اکسیژن

    در حین پایین بردن فرد و یا هنگام آماده‌سازی شرایط برای پایین بردن او در صورت موجود بودن باید استفاده شود.
    همچنین می‌توان اکسیژن‌درمانی را داخل محفظه‌ی شبیه‌سازی‌کننده‌ی فشار جو (Hyperbaric chamber) استفاده کرد.

    Hyperbaric Chamber

    دگزامتازون

    یک داروی مهم و حیاتی برای صعودهای بالای ۳۰۰۰ متر است. باید به محض شروع علائم ادم مغزی به مقدار ۸ تا ۱۰ میلی‌گرم خوراکی مصرف شود. و در هر ۶ ساعت تا زمان پایین آمدن کامل، ۴ میلی‌گرم مصرف شود. همچنین دوز اول را باید قبل از ورود به Hyperbaric chamber استفاده کرد.

    دگزامتازون یک داروی نسخه‌ای و بسیار خطرناک است. از مصرف خودسرانه‌ی این دارو جدا پرهیز کنید.

    ادم ریوی ارتفاعات (HAPE)

    ادم ریوی ارتفاعات بیماری‌ای با خطر بالقوه‌ی مرگ است که ناشی از افزایش نفوذپذیری مویرگ‌های ریه و تجمع مایعات در بافت آن است. ادم ریوی ارتفاعات شایع نیست ولی ریسک آن در افرادی که صعودهای سریع به ارتفاع بالای ۲۵۰۰ متر دارند، وجود دارد.

    پیشگیری از ادم ریوی ارتفاعات (HAPE)

    مانند سایر ارتفاع‌زدگی‌ها، بهترین راه برای پیشگیری صعود آهسته است. خصوصا در افرادی که سابقه دارند.
    استفاده از دارو برای پیشگیری توصیه نمی‌شود مگر در افراد با سابقه‌ی ادم ریوی ارتفاعات و افرادی که مجبورند صعود سریعی در ارتفاعات بالای ۲۵۰۰ متر داشته باشند.

    توجه داشته باشید حتما برای استفاده از داروها ابتدا به پزشک مراجعه کنید:

    • نیفدیپین: معمولا در درمان فشار خون استفاده می شود.
    • تادالافیل
    • استازولامید

    علائم ادم ریوی ارتفاعات (HAPE)

    • سرفه (اغلب با دفع خلط صورتی)
    • تنگی نفس هنگام استراحت و تحرک
    • مشکل در راه رفتن سربالایی‌ها

    این علائم معمولا ۲ تا ۴ روز پس از صعود به ارتفاعات ظاهر می‌شوند و می‌تواند با یا بدون علائم کوه‌گرفتگی حاد (AMS) باشد.

    درمان ادم ریوی ارتفاعات (HAPE)

    ادم ریوی ارتفاعات یک اورژانس پزشکی‌ست. در صورت بروز علائم باید به سرعت به پزشک تیم خبر دهید و به ارتفاعات پایین برگردید. تعلل در اقدامات پزشکی با این تصور که خودبه‌خود خوب شود می‌تواند فاجعه بار باشد، می‌تواند علائم را به سرعت رو به وخامت ببرد تا جایی که توانایی راه رفتن هم از بین برود، و همچنین خطر مرگ هم وجود دارد.

    در کنار پایین آمدن این درمان‌ها هم موثر هستند:
    ۱. اکسیژن: موثرترین راه درمان است و باید هرچه زودتر آغاز گردد. باید تا هنگام رفع علائم درمان مصرفش ادامه یابد. در صورت عدم امکان پایین آمدن می‌تواند نجات‌دهنده باشد.
    ۲. محفظه‌ی شبیه‌سازی‌کننده‌ی فشار جو (Hyperbaric chamber): یک اقدام موقتی تا هنگام پایین آمدن است. می‌توان از اکسیژن‌درمانی در این محفظه استفاده کرد.
    ۳. نیفدیپین و سایر داروها هم می‌توانند در صورت عدم وجود اکسیژن و امکان پایین آمدن موثر باشند.
    ۴. گرم نگه داشتن بدن.
    ۵. استراحت: در حین پایین آمدن، کوله و وسایل حمل نکنید.